oleh-AHMAD BIN YAAKOB
1. Al-Khawarizmi
Nama sebenar al-Khwarizmi iaah
Muhammad bin Musa al-Khwarizmi. Beliau juga dikenali sebagai Abu Abdullah.
Dalam kalangan orang Barat, beliau dikenali dengan nama A-Goritmi, Al-Cowarizmi
atau Al-Gorism. Mendapat gelaran al-Khawarizmi kerana berasal dari Khwarizmi
atau Khuway, sebuah tempat di selatan Tasik Aral di Turkistan atau kini
dikenali sebagai Republik Urbekistan, bekas jajahan Soviet Union.[1]
Al-Khwarizmi berbangsa Parsi dan
dilahirkan pada tahun 780 Masihi dan meninggal dunia di Baghdad pada tahun 846
Masihi. Beliau berhijrah ke KotaBaghdad dan menghabiskan lebih dari separuh usianya di kota tersebut.[2]
Latar belakang Al-Khawarizmi
Kepakaran beliau dalam ilmu
matematik diiktiraf oleh pemerintah Abbasiyah iaitu Khalifah Harun al-Rashid
yang melantiknya sebagai pakar matematik dan ahli akademik matematik di Baitul
Hikmah. Khalifah al-Makmum melantik beliau sebagai pengarah arkib di
perpustakaan istana. Al-Khawarizmi mengemaskini sistem perpustakaan dengan
menambah indeks buku-buku di perpustakaan tersebut di Baitul Hikmah. Beliau
turut bertugas mengetuai dan mengawasi kerja penterjemahan buku-buku Matematik
dalam bahasa Yunani yang diperoleh daripada kerajaan Byzantine.
Al-Khawarizmi seorang tokoh
Islam yang berpengetahuan luas dalam bidang falsafah, logik, aritmetik,
geometri, muzik, kejuruteraan, sejarah Islam dan kimia.
SUMBANGAN
a. Matematik:
Memperkenalkan sistem nombor
India (kini dikenali angkaArab) yang digunakan sehingga kini iaitu 0 hingga
9.Angka-angka tersebut menggunakan simbol-simbol yangmewakili nilai-nilai
tertentu.
Beliau memperkenaran beberapa proses
pengiraan termasuk operasi dan pecahan.Tokoh pertama yang memperkenalkan
algebra dan matematik. Antara cabang matematik yang diperkenalkan beliau
seperti geometri, algebra, aritmetik dan lain-lain.[3]
. Memperkenalkan penggunaan
angka dMemperkenalkan penggunaan angka dalam karyanya De Numero Indorum yang
berkaitan dengan aritmetik. Beliau menerangkan tentang angka sifar. Dengan
adanya angka sifar, operasi tambah, tolak, darab, bahagi, kuasa, log,kosinus
dan lain-lain dapat diselesaikan dengan mudah,malah membolehkan ilmu sains dan
teknologi berkembang dengan lebih pesat.Angka sifar yang diperkenalkan olehnya dipinjam
oleh bahasa-bahasa Eropah dengan sebutan cifre,chiffre danzero.
Melalui angka sifar akan terbitkan nombor
yang mencapai infiniti.Sistem angka juga dapat dikaitkan dengan bidang lain termasuk
astronomi yang membolehkan meramal gerhana, menentukan planet-planet atau
planet-palent dan lain-lain.
.
Dalam konsep algebra (aljabar - ilmu
persamaan), al-Khawarizmi memperkenalkan kaedah penyelesaian tersusun dan
sistematik sehingga digelar Bapa Ilmu Algebra. Karya
algebra beliau - Hisab al-Jabal
wa al-Muqabalah.Bukl beliau yang memperkenalkan kaedah arimetik al-Jabar telah diterjemahkan
dalam bahasa Latin dan menjadi rujukan di
universiti-universiti Eropah
sejak abad ke 12 hingga 16M.
Beliau orang pertama yang mengajar
algebra dalam bentuk mudah dan menyelesaikan banyak permasalahan seperti pewarisan,
pembahagian harta pusaka dan perniagaan melalui karyanya. Al-Khawarizmi telah membangunkan bidang trigonometri iaitu
ilmu matematik mengenai sudut dan sempadan segi tiga yang mengandungi fungsi
sin.
Beliau menyempurnakan teori geometri yang
mewakili muka keratan kon dan membangunkan kalkulus yang membanfunya menguasai
konsep perbezaan.Karya beliau yang lain - Kitab al-Jam'a bil Hisab al-Hindi berkaitan
dengan konsep aritmetik.[4]
Geografi :
Dalam bidang Geografi beliau pernah
menghitung Garisan Khatulistiwa bumi pada tahun 830 Masihi dan mendapati
ukurannya ialah 40.248 km berbanding dengan penemuan masa sekarang 40.070 km.[5] Al-Khawarizmi
telah membetulkan pandangan Ptolemy mengenai geografi termasuk dalam melakar
peta dunia.Beliau adalah saintis pertama melakar peta dunia pada tahun 830M.Menghasilkan
karya geografi - Kitab Surat al-Ard. Kitab ini telah diterjemahkan bersama
petanya ke dalam bahasa lain.Menulis tentang takwim Yahudi yang berjudul
Istikhraj Tarikh al-Yahudi.
c. Astronomi:
. Pembangunan ilmu kaji bintang
dan ilmu falak oleh Al-Khawarizmi memberi sumbangan besar terhadap kemajuan dalam
bidang sains astronomi.Hasil kerjaya beliau turut meliputi ke{a-kerja berkaitan
dengan jam, alatyangmenunjukkan waktu dengan bayangan matahari serta alat kaji
bintang.
Beliau banyak menghasilkankarya astronomi
dan diterjemahkan ke pelbagai bahasa asing. Antaranya Kitab al-Tarikh dan Kitab
al-Rukhmat (buku berkenaan alat yang menunjukkan waktu dengan bayagan matahari).Khalifah
al-Makmum telah melantik al-Khawaizmi sebagai penasihat astronomi dan bertugas
di balai cerap yang didirikan oleh baginda di Baghdad.[6]
[1]
Mahdi Shuid,
Sazlina Othman dan Arjuna @ Mohd. Noor Yunus, Teks STPM Pra U Sejarah
Islam Penggal 2, (Bandar Baru Bangi: Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd,
2014),254.
[2] Ibid,
[3] “Perkembangan intelektual Sumbangan
tokoh Al-Khawarizmi”, dalam Modul Pengajaran dan Pembelajaran STPM Sejarah, (Putrajaya:
Kementerian Pendidikan Malaysia,2013),80.
[4] Ibid, 81.
[5] Mahdi Shuid, Sazlina Othman dan Arjuna
@ Mohd. Noor Yunus, Teks STPM Pra U Sejarah Islam Penggal 2,256
[6] “Perkembangan intelektual Sumbangan
tokoh Al-Khawarizmi”, dalam Modul Pengajaran dan Pembelajaran STPM Sejarah,82
Tiada ulasan:
Catat Ulasan