Tentera Perancis di bawah Napoleon Bonaparte telah menceroboh Mesir pada pertengahan tahun 1798 setelah menewaskan tentera kerajaan Mamluk yang memerintah Mesir ketika itu. Perancis menduduki Mesir selama tiga tahun.Selepas itu, British menceroboh Mesir pada tahun 1882.
Perancis yang muncul sebagai satu kuasa revolusi yang agresif telah berjaya menundukkan sebahagian daripada kerajaan beraja di Eropah. Namun begitu, Napoleon berasa belum puas selagi musuh utama Perancis iaitu Britain, sebuah negara yang mengamalkan sistem pemerintahan monarki ditewaskannya.
Napoleon telah mengambil langkah untuk menakluk Mesir yang terletak di tengah-tengah jalan pelayaran bagi melemahkan ekonomi Britain. Dengan menundukkan Britain, Napoleon berharap menjadi pemimpin teragung di dunia. Bagaimanapun, kekalahannya di tangan Duke of Wellington menghancurkan cita-citanya itu.
Pada bulan Mac 1801, tentera Turki Uthmaniyah yang turut dianggotai penduduk Mesir di samping bantuan daripada pihak British berjaya mengusir keluar tentera Perancis dari bumi Mesir. Tanpa bantuan tentera British, mungkin Perancis dapat bertahan lebih lama di Mesir.
Sebelum meletusnya Pemberontakan Urabi (1881), di Mesir telah muncul dua golongan penentang terhadap penguasaan asing. Pertama, penentang yang terdiri daripada golongan awam yang terdiri daripada golongan bangsawan (pasha), ulama, dan tuan tanah. Kedua, ialah pegawai tentera Mesir (yang berketurunan Mesir asli yang dikenali sebagai Fellaftin ).
Golongan awam berhasrat untuk menentang penguasaan asing ke atas bumi Mesir. Bagaimanapun, golongan kedua iaitu, pegawai tentera pegawai tentera Mesir menentang kepimpinan Turki-Circassia yang mempunyai taraf istimewa dalam bidang pentadbiran dan
ketenteraan.
Apabila ada usaha untuk mengehadkan saiz tentera Mesir, ramai daripada pegawai berketurunan Fellahin yang diberhentikan perkhidmatan berbanding dengan pegawai tinggi tentera berketurunan Turki-Circassia yang dikekalkan jawatan mereka.
Dua golongan ini (golongan awam dan pegawai tentera Mesir) telah bergabung mendokong dasar nasionalisme Mesir apabila bangsa Eropah menunjukkan permusuhan terhadap mereka.
Pergerakan ini bersatu di bawah pimpinan Kolonel Ahmed Urabi yang bercita-cita mengusir bangsa Eropah seluruhnya dari bumi Mesir.
Urabi menubuhkan sebuah pertubuhan sulit dalam tentera bagi mengatasi masalah diskriminasi sosial, kemelesetan ekonomi dan keruntuhan akhlak masyarakat Mesir.
Urabi dengan galakan daripada wakil pemerintah Turki Uthmaniyah di Mesir iaitu Khedif Ismail telah menubuhkan sebuah parti yang dikenali sebagai Parti Kebangsaan (Hizb al-Watani) yang berjuang menghapuskan pengaruh asing dalam pentadbiran Mesir, menjamin agar hutang piutang asing dibayar dengan syarat harta rakyat Mesir tidak dirampas serta menyeru agar kuasa Khedif dipulihkan kembali serta segala pendapatan daripada perkhidmatan kereta api Mesir dipulangkan kepada Kerajaan Mesir.
Usaha tersebut tidak beriaya apabila pihak British dan Perancis bertindak balas hingga menyebabkan Sultan Abdul Hamid II' Sultan Turki Uthmaniyah didesak menfngkirkan Khedif Ismail dan digantikan puteranya sebagai Khedif baru, iaitu Taufik pada tahun 1879.
Biarpun percubaan pertama menghadapi British tidak berjaya, tetapi golongan nasionalis ini tidak berputus asa. Pihak tentera terus mendapat sokongan daripada pegawai kerajaan, ulama yang tertindas, dan golongan Petani.
Pada mulanya golongan nasionalis menuntut kepada pihak British hal-hal yang menjadi sungutan Pihak tentera, pemerintahan sistem perlembagaan, dan penubuhan sebuah parlimen yang tetap.
Keadaan berubah menjadi lebih radikal apabla segolongan ahli Majlis menuntut supaya belaniawan Mesir dibahaskan dalam Majlis Para Pembesar Negara (Parlimen Mesir)' Kuasa Eropah yang diketuai British menolak tuntutan tersebut kerana bimbang kadar pemotongan cukai daripada pendapatan Mesir kepada kuasa-kuasa Eropah akan dicabar oleh golongan nasionalis Mesir.
Sehubungan itu, British mendesak supaya Khedif Taufik menerima ketetapan pihak Barat. Perkembangan ini menimbulkan ketegangan. Rusuhan berlaku di hilir Mesir dan beberapa orang Kristian dibunuh.
Pada akhir tahun 1881, Ahmed Urabi dan para penyokongnya telah mengambil alih kuasa daripada KhedifTaufik dan akhirnya Taufik meminta perlindungan daripada pihak British. Bagi
memulihkan keamanan dan menjaga kepentingan perdagangan dan pertahanannya, British mengambil keputusan untuk menceroboh Mesir secara langsung pada tahun 1882.
Pada bulan Julai 1882, pihak berkuasa British telah menghantar Laksamana Seymor dengan angkatan tentera lautnya memaksa pihak nasionalis membubarkan pertahanan mereka di
iskandariah. Apabila tuntutan itu ditolak, tentera laut British pun membedil Iskandariah dan seterusnya menakluk Port Said, lsmailiah, dan bandar Suez.
Urabi dan tenteranya cuba bertahan tetapi tidak dapat menahan asakan British. Mesir terus meniadi tanah British. Taufik kembali ke Mesir dan dilantik semula sebagai Khedif Mesir.
Pemimpin nasionalis Mesir seperti Urabi telah dibuang negeri di Sri Langka. Muhammad Abduh yang menyokong perjuangan Urabi pula telah diusir ke Perancis.Dengan itu, Perlembagaan Mesir digubal pada tahun 1923, dan Ahmad Fuad memakai gelaran sultan iaitu Raja Fuad I. Melalui pilihan raya, Saad Zaghlul dilantik sebagai Perdana Menteri Mesir.
Kesimpulnyn pihak British berjaya membendung penentangan penduduk Mesir kerana kerajaan British terpaksa memberi keutamaan kepada isu-isu di Mesir disebabkan penguasaan Terusan Suez yang merupakan laluan antarabangsa.
Tiada ulasan:
Catat Ulasan